Afgelopen zomer waren we op vakantie in Slowakije. Het is dit halfjaar EU-voorzitter en dat was een mooie gelegenheid dit Midden-Europese land met een vakantiebezoek te vereren.
Niet dat dat gegeven vorig jaar aanleiding gaf om naar Letland af te reizen of volgend jaar Malta als reisdoel te kiezen, maar op de een of andere manier vraagt een vakantie naar Slowakije om een legitimatie. In gesprek met een in politiek geïnteresseerde gesprekspartner roer ik daarom op de EU-trom. Ski-liefhebbers daarentegen praat ik bij over de fantastische skigebieden in het Tatragebergte en natuurliefhebbers probeer ik mee
te nemen naar de uitgestrekte natuurgebieden in het oosten
van dit land.
Sisi en de Sovjets
Hoewel ik erg onder de indruk ben van de schoonheid van de Tatra en de natuur in Oost-Slowakije waren we toch vooral benieuwd naar de zichtbare historische erfenis. In Prešov werden we overrompeld door een eeuwenoude gevelrij in het historische stadscentrum, halverwege onderbroken door een hotel in de typische Sovjet-stijl van de jaren vijftig. Pontificaal op het plein in het centrum van de stad een gedenknaald als herinnering aan de Russische bevrijders in 1945. Even verderop een in marmer uitgehouwen Sisi, de op een na laatste keizerin/koningin van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk, vooral bekend van de gelijknamige film met een suikerzoete Romy Schneider in de hoofdrol. Maar dan wel Sissi met een dubbele s.
Historische mix
Het is deze historische mix van vergane Habsburgse glans en betonnen grauwheid die landen in Midden-Europa tot een aantrekkelijk reisdoel maakt. In Oost-Slowakije is er nog iets anders dat ons West-Europeanen opvalt: Roma. In het dorpje Jasov, ten westen van de prachtige stad Košice, passeerden we een heuse Roma-wijk. Kale betonnen huizenblokken langs ongeplaveide straten met overal kinderen die langs de doorgaande wegen aan voorbijgangers hun vers geplukte paddenstoelen probeerden te slijten.
Je vraagt je bij het zien van die zichtbare armoede af welk voordeel deze bevolkingsgroep genieten van het wonen in de Europese Unie. Een paar honderd kilometer westelijker, in de hoofdstad Bratislava, vergaderen Europese regeringsleiders en ministers een halfjaar over gewichtige zaken. Maar de kans dat die de Roma met hun paddenstoelen langs de kant van de weg zien staan is klein.
Verwaarloosd en gehavend
Van de Roma moeten we ons vooral niets aantrekken, meende onze Hollandse campingbaas. Het is een onderdeel van hun cultuur om de boel te laten verslonzen. Die verwaarloosde en gehavende huizenblokken waren vijftien jaar geleden nieuw gebouwd. Hij had een paar Roma in dienst. Ze deden klussen op de camping en gaven het sanitair regelmatig een beurt. Ook voor Roma is een baan met geregelde inkomsten een belangrijke voorwaarde voor een fatsoenlijk bestaan, wilde de campingbaas er maar mee zeggen. En daar kon ik hem geen ongelijk in geven.